Vademecum polskiego astrologa

Wybitny polski znawca astrologii wyczerpująco omawia wszystkie techniki obliczeniowe stosowane współcześnie w astrologii. Począwszy od tradycyjnego horoskopu urodzeniowego poprzez horoskopy porównawcze (kontaktowy i synastryczny), polityczne, horalne a skończywszy na technikach prognostycznych, takich jak tranzyty, progresje, dyrekcje i inne. Podane są również okresy obowiązywania czasu letniego w Polsce (zabory, okres II wojny światowej) oraz współrzędne
geograficzne miast polskich zwłaszcza tych sprzed II wojny światowej.

Wstęp
Od pierwszego i jedynego dotychczas wydania Vademecum polskiego astrologa
(Stowarzyszenie Radiestezyjne w Bydgoszczy, 1986) minęło osiem lat. Wiele
się w tym czasie zmieniło w Polsce i na świecie ? tak w polityce, jak i
w astrologii. We wstępie do tamtej edycji mogłem wymienić jedynie przedwojenne
podręczniki astrologii jako dające podstawowe wskazówki do obliczania horoskopu
w języku polskim. Jedynymi dostępnymi efemerydami był wówczas piracki przedruk
efemeryd amerykańskich wydany  ?do użytku wewnętrznego? przez Towarzystwo
Psychotroniczne w Warszawie (zresztą bez podania wydawcy). I wreszcie jedyną
książką wprowadzającą szerzej w tematykę astrologii była Mandala życia
autorstwa Rafała T. Prinke i Leszka Weresa, której ukazanie się w 1982
r. w nakładzie 150 tys. egzemplarzy było prawdziwym ewenementem w polityce
wydawniczej PRL-u. Sprawa ta zresztą trafiła na forum Biura Politycznego
nieboszczki partii, a autorzy na ?indeks pisarzy zakazanych? dla państwowych
wydawnictw. Jednak dzięki temu i prowadzonym później przez autorów licznym
kursom na terenie całego kraju astro- logia ponownie zyskała sobie popularność
po prawie pół wieku zakazu mimo licznych ataków i krytyk wychodzących z
kręgów naukowców, ideologów partyjnych i intelektualistów katolickich.
W kolejnych ? ostatnich już ? latach komunizmu pojawiło się kilka tłumaczeń
książek i podręczników astrologicznych (głównie amerykańskich) wydawanych
nielegalnie w drugim obiegu. Na szczególną uwagę zasługuje tu Astrologers
handbook autorstwa Frances Sakoian i Louisa Ackera (wydane we Wrocławiu
jako Podręcznik kosmobiologii), a także tych samych autorów Transits simplified.
Wspomniana wyżej Mandala życia była też tłumaczona na inne języki wschodnioeuropejskie
(rosyjski, bułgarski i serbo-chorwacki) i wydawana w formie ?samizdatów?.
Po upadku dawnego systemu i zniesieniu cenzury weszliśmy w okres
?dzikiego kapitalizmu?. Na granicy epok ukazała się jeszcze zasługująca
na uwagę popularyzatorska książka Ireny Malinowskiej Astrologia i twój
horoskop (Warszawa 1989), wydana przez Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
A potem pojawił się już zalew różnych ?w większej części niewiele wartych
? tłumaczeń  ?horoskopów?,  ?senników? i  ?proroctw? publikowanych
przez powstające jak grzyby po deszczu i równie szybko znikające małe wydawnictwa,
z których wiele nie zaprzątało sobie zwykle głowy prawami autorskimi. Również
nowe wydanie Mandali życia w 1991 r. dokonane było całkowicie piracko,
bez umowy z autorami, przez CINPO International, które zaraz zbankrutowało.
Wcześniej ta sama firma wydała książkę Leszka Weresa Homo Zodiacus ? studium
znaków zodiaku oparte na archetypach literackich ? również nie regulując
swych zobowiązań.
Jednocześnie pojawiło się szereg popularnych czasopism poświęconych
zjawiskom i dziedzinom  ?para?, takich jak Nieznany świat, Nie z tej
ziemi i wiele innych o krótszym żywocie, które regularnie zamieszczały
artykuły o tematyce astrologicznej, czy wreszcie Twój horoskop, w całości
poświęcony astrologii na popularnym poziomie.
Organizowane cały czas kursy astrologiczne w różnych miastach Polski,
a także konferencje i zjazdy, czy wreszcie powstanie prywatnej uczelni
psychotronicznej w Łodzi, na której wykładana jest także astrologia, pozwalały
na utrzymywanie osobistych kontaktów i prowadzenie dyskusji przez osoby
zainteresowane. Jednym z rezultatów było też powstanie polskich profesjonalnych
programów astrologicznych (choć pierwsze próby sięgają połowy lat 1980
i komputerów ZX 81 i ZX Spectrum), z których szczególnie interesujące toAstrolog
Zb. Arańskiego i J. Chwiszczuka oraz Mandala Dariusza Walickiego z konsultacją
Leszka Weresa.
Cały czas jednak brak było poważnych podręczników (o bardziej specjalistycznych
wydawnictwach nie wspominając) i czasopisma astrologicznego na wysokim
poziomie merytorycznym, mogącego służyć jako forum dla rozsądnych dyskusji.
Oczywiście tego typu wydawnictwa nie mogą liczyć na tak szeroki krąg odbiorców
jak publikacje popularne i nie są tak dochodowe, a więc tym większe uznanie
należy się Studiu Astropsychologii z Białegostoku, które podjęło w 1993
r. ryzyko wydania solidnego niemieckiego podręcznika Zarys astrologii urodzeniowej<D%2>
Alexandra von Pronaya, a następnie pierwsze w dziejach polskie Efemerydy
Planet i Tablice domów obliczone i opracowane przez Janusza Nawrockiego.
Jest mi zatem niezmiernie miło, że w takim właśnie ? specjalistycznym
i poważnie traktującym astrologię ? wydawnictwie ukazuje się drugie wydanie
?Vademecum polskiego astrologa?.
Pierwsza edycja przyjęta została bardzo pozytywnie, a po wyczerpaniu
nakładu często zwracano się do mnie o zgodę na powielenie dla celów kursów
astrologicznych (na co się zwykle zgadzałem). Obecne wydanie zostało znacznie
poszerzone o techniki predykcyjne i inne działy astrologii, jak również
szereg dodatkowych elementów horoskopu. Założeniem moim ? a także Wydawcy
? było jednak ograniczenie się do europejskiej tradycji astrologicznej,
a więc nie ma tu ani współcześnie zaproponowanych rozwinięć tej tradycji,
takich jak astrokartografia czy harmoniki, ani też elementów astrologii
innych kręgów kulturowych, szczególnie indyjskiej i chińskiej.
Podkreślić należy z dużym naciskiem ? podobnie jak to zrobiłem w pierwszym
wydaniu ? że ?Vademecum? nie jest podręcznikiem astrologii i nie może służyć
jako jego namiastka. Jest to tylko i wyłącznie podręcznik technik obliczeniowych,
pozwalający na poprawne postawienie horoskopu urodzeniowego i zastosowanie
szeregu metod predykcyjnych i porównawczych. Wszelkie sugestie
dotyczące interpretacji rezultatów zawarte w tekście, a szczególnie zestawienie
słów kluczowych dla poszczególnych elementów horoskopu umieszczone na końcu,
mają tylko i wyłącznie charakter mnemotechniczny i będą przydatne jedynie
dla osób, które znają podstawy interpretacji astrologicznej.
Pozostaje mi zatem wyrazić podziękowanie Studiu Astropsychologii za
podjęcie ryzyka wydawniczego oraz nadzieję, że niniejsze wydanie będzie
równie mile przyjęte przez Czytelników jak poprzednie.
Poznań, 23 stycznia 1994
OBLICZANIE HOROSKOPU
Horoskop jest niczym więcej jak tylko diagramem przedstawiającym w
schematyczny sposób stan Układu Słonecznego w jakimś ściśle określonym
momencie czasu i z określonego miejsca na ziemi. Zatem horoskop to rysunek,
a nie, jak często  błędnie używa się tego terminu, opis charakteru
czy prognoza przyszłego rozwoju. Taka część opisowa jest dopiero interpretacją
samego horoskopu, przeprowadzoną w oparciu o przekazane przez tradycję
astrologiczną i weryfikowane przez niezliczone pokolenia astrologów zasady
i symboliczne znaczenia poszczególnych elementów horoskopu. Na elementy
te składają się cztery podstawowe kategorie, które zostaną pobieżnie przedstawione
poniżej.
Zodiak. Gdybyśmy obserwowali ruch Słońca na tle gwiazd zauważylibyśmy,
że codziennie Słońce przesuwa się w stosunku do nich nieco w kierunku wschodnim
(w przybliżeniu niecały 1° dziennie), w ciągu całego roku przemierzając
drogę 360° czyli pełnego koła. Droga ta zwana jest ekliptyką, a Zodiak
to pas biegnący po obu stronach ekliptyki, w którym mieszczą się analogiczne
drogi planet po nieboskłonie (nachylone do ekliptyki pod niewielkim kątem).
Zodiak podzielony jest na dwanaście znaków czyli równych odcinków, z których
każdy liczy 30°. Umownym początkiem Zodiaku jest początek znaku Barana
czyli 0° tegoż znaku (inaczej punkt równonocy wiosennej, w którym ekliptyka
przecina się z równikiem niebieskim), a następne znaki idą za nim w podanej
niżej kolejności. Ponieważ Słońce przemierza każdy z tych dwunastu odcinków
Zodiaku mniej więcej w tym samym czasie każdego roku, stosunkowo łatwo
jest ustalić ten element horoskopu (tzn. miejsce Słońca w którymś ze znaków
w momencie urodzenia). Pozycja Słońca w znaku określa  ?pod jakim
znakiem? się ktoś urodził, co jest podstawą popularnej  ?astrologii
gazetowej?. Jest to jednak tylko jeden (choć znaczący) z bardzo  dużej
ilości elementów składowych każdego horoskopu.
Zodiak stanowi w horoskopie podstawowy układ odniesienia, stały
i niezmienny, w stosunku do którego określamy pozycje innych elementów.
Należy zauważyć, że znaki Zodiaku stosowanego powszechnie w astrologii
europejskiej nie pokrywają się z odpowiadającymi im nazwą gwiazdozbiorami,
co wynika z tzw. ruchu precesyjnego punktów równonocy, który spowodowany
jest przesuwaniem się osi obrotu Ziemi. Zodiak taki nazywa się zwrotnikowym
lub tropikalnym, natomiast stosowany niekiedy (np. w astrologii indyjskiej)
Zodiak liczony od wybranej gwiazdy stałej nazywany jest gwiazdowym lub
syderycznym.
Domy. Tak jak Zodiak reprezentuje roczny ruch Ziemi wokół Słońca, tak
samo domy horoskopu przedstawiają ruch dzienny Ziemi dokoła własnej osi.
Oczywiście w astrologii stosujemy terminologię geocentryczną (podobnie
jak w astronomii sferycznej, nawigacji, itd.) i mówimy o ruchu Słońca i
ruchu sfery niebieskiej.
Na diagramie horoskopu domy wyznaczone są przez linie podziału wewnątrz
pierścienia Zodiaku. Jest ich również dwanaście, ale zwykle są, w przeciwieństwie
do znaków, nierównej długości. Początkiem cyklu domów jest początek (czyli
wierzchołek) domu  pierwszego, będący punktem przecięcia ekliptyki
i horyzontu. Innymi słowy jest to punkt wschodzący Zodiaku określany mianem
Ascendentu. Po stronie przeciwnej, odległy o 180°, znajduje się Descendent
czyli wierzchołek domu VII. Dom X to punkt górowania ekliptyki, a więc
stopień ekliptyki znajdujący się najwyżej ponad horyzontem, często nazywany
tradycyjnym terminem Medium Coeli (MC). Po przeciwnej stronie mamy wierzchołek
domu IV czyli Imum Coeli (IC). Te cztery wierzchołki domów są punktami
astronomicznymi, z których wyprowadza się pozostałe. Problem stanowi tu
jednak sposób, w jaki te pozostałe wierzchołki są ustalane, co jest jedną
z największych kontrowersji astrologicznych od wielu wieków. Obecnie istnieją
zwolennicy co najmniej kilkunastu różnych systemów podziału na domy, które
różnią się między sobą właśnie pozycjami domów pośrednich. Najczęściej
stosowany jest system podziału Placidusa powstały w XVIII wieku, dla którego
obliczona jest większość publikowanych tablic domów. Mając takie tablice
można też stosować co najmniej dwa inne podziały, a mianowicie Domów Równych
i Porfiriusza, o czym będzie mowa w dalszej części.
Planety. Jak już zostało wspomniane, w pobliżu ekliptyki, wewnątrz
pasa Zodiaku, krążą wokół Słońca planety naszego układu.
Obserwowane z Ziemi, podobnie jak Słońce, przesuwają się na tle gwiazd,
w każdym dowolnym momencie znajdując się w jednym ze znaków Zodiaku. W
diagramie horoskopu są one wpisane w odpowiednich pozycjach, właśnie ze
względu na ich położenie w znakach, a także w domach. Każda planeta porusza
się z inną prędkością, tak więc ich każdorazowa pozycja w znaku Zodiaku
nie zależy od pory roku, ale musi być ustalona na podstawie tablic zwanych
efemerydami. Najszybciej poruszają się planety najbliżej  Słońca,
a najwolniej ? najdalsze.
Należy zaznaczyć, że w astrologii planetami nazywa się również umownie
Słońce i Księżyc, choć w rzeczywistości należą one do innych kategorii
ciał niebieskich. Oprócz planet w tym samym miejscu na rysunku horoskopu
wpisuje się czasem jeszcze inne, dodatkowe  elementy, takie jak np.
Węzły Księżycowe, planetoidy, gwiazdy stałe, Punkty Arabskie, itd., które
mają jednak znaczenie drugo i trzeciorzędne, i nie stanowią zasadniczej
części horoskopu.
Aspekty. Planety, poruszające się bez przerwy i z różnymi prędkościami,
stale zmieniają odległości między sobą. Kiedy odległości te osiągają pewne
tradycyjnie ustalone wielkości, mówimy o zaistnieniu aspektów. Innymi słowy
zatem, aspekt jest to ściśle określona odległość między dwiema planetami.
Zazwyczaj aspekty nie są wpisywane w diagram horoskopu, ale odnotowywane
w osobnej tabelce, choć niekiedy najważniejsze z nich zaznaczone są również
na rysunku liniami łączącymi poszczególne planety. W horoskopie urodzeniowym
aspekt nie musi być całkowicie dokładny, ale może mieć pewien zakres niedokładności.

MATERIAŁY POMOCNICZE
Zanim przystąpimy do obliczania horoskopu musimy zaopatrzyć się w niezbędne
pomoce. Najważniejsze z nich to efemerydy czyli tablice podające codzienne
pozycje planet, czas gwiazdowy na każdy dzień i niekiedy również inne dane.
Efemerydy astrologiczne różnią się zasadniczo od astronomicznych i te ostatnie
są praktycznie nieprzydatne do naszych celów. Spośród różnych wydawanych
na świecie efemeryd, definitywnie najlepsze są The American Ephemeris (USA),
zawierające bardzo dużo informacji dodatkowych ułatwiających obliczenia.
Inne popularne wydawnictwa to Raphaels Ephemeris  (Wielka Brytania)
wydawane co roku w małych zeszytach, również zawierające dużo informacji,
Die Deutsche Ephemeride (RFN) w bardzo poręcznym, małym formacie, ale zawierające
tylko podstawowe dane, oraz Simplified Scientific Ephemeris (USA), także
przynoszące dość sporo informacji dodatkowych. Najbardziej dostępne są
jednak wzorowo wydane w jednym tomie Efemerydy Planet 1920?2020 (Studio
Astropsychologii, Białystok 1994), które w niczym nie ustępują edycjom
zachodnim. Zawierają one długość ekliptyczną, szerokość ekliptyczną (!)
oraz deklinację. Pozycje Księżyca w długości ekliptycznej podane są w odstępach
12-to godzinnych, pozostałych planet w odstępach 24 godzinnych. Dokładność
wyznaczenia pozycji planet wynosi 0,1, Słońca i Księżyca 1?. Szczególnie
cenne jest też zamieszczenie wstępu obszernie wprowadzającego w zagadnienia
obliczeń astrologicznych.
Układ graficzny wszystkich efemeryd jest bardzo podobny i nie ma większego
znaczenia. Lepiej jest posiadać efemerydy o mniejszej ilości danych, ale
obejmujące możliwie duży okres czasu (najlepiej cały wiek XX) niż o dużej
ilości danych ale na mniejszą ilość lat. Posiadając już efemerydy należy
koniecznie sprawdzić, czy podawane przez nie dane dotyczą północy czy południa
każdego dnia (tzn. godziny 0.00 czy godziny 12.00).  Wygodniejsze
są tablice na północ, ale oczywiście efemerydy obliczone na południe są
również dobre, pod warunkiem, że uwzględnimy to podczas liczenia. W przeciwnym
razie możemy popełnić bardzo znaczny błąd i horoskop nie będzie miał żadnej
wartości.
Tablice domów z kolei zawierają pozycje wierzchołków domów dla danego
(wyliczonego) czasu gwiazdowego i danej szerokości geograficznej. W zasadzie
nie zależą od daty, a więc jeden zestaw wystarcza. Bardzo ważną rzeczą
jest sprawdzenie dla jakiego systemu podziału na domy są dane tablice.
Najczęściej jest to system Placidusa, choć dostępne są też tablice dla
co najmniej kilkunastu różnych systemów. Astrologiczne tablice domów Studia
Astropsychologii (Białystok 1994) są bardzo dokładne, pozwalają na obliczanie
horoskopów w sześciu różnych systemach podziału, a zatem są jak najbardziej
godne polecenia. Na diagramie horoskopu zawsze powinno się zaznaczyć jaki
system podziału na domy został zastosowany.
Celem poprawnego określenia czasu urodzenia niezbędne jest też posiadanie
wykazu okresów obowiązywania czasu letniego i ewentualnych innych zmian
czasu na danym terenie, a także mapy podziału ziemi na strefy czasowe (zamieszczana
jest często w atlasach geograficznych). Wykaz zmian czasu dla Polski znajdzie
Czytelnik w rozdziale 9.1. Dla horoskopów osób urodzonych poza granicami
Polski trzeba jednak każdorazowo ustalić, jaki czas obowiązywał w danym
kraju w dniu urodzenia.
Potrzebny jest wreszcie atlas geograficzny z możliwie gęstą siatką dla
odszukania współrzędnych geograficznych (długości i szerokości) miejsca
urodzenia. Jeżeli wymagana jest duża dokładność obliczeń (np. przy stosowaniu
niektórych technik predykcyjnych lub przy rektyfikacji horoskopu), konieczna
jest bardzo dokładna wartość współrzędnych, co trudno ustalić tylko przy
pomocy atlasu, a trzeba odwołać się do spisu miejscowości  podającego
współrzędne. Wykaz taki dla większych miejscowości w Polsce i niektórych
miast dawnych ziem polskich podany jest w aneksie, co powinno znacznie
ułatwić obliczenia astrologiczne.
Po obliczeniu wszystkich danych do horoskopu musimy go wyrysować, do
czego potrzebny będzie specjalny formularz (dostępny w Studiu Astropsychologii),
którego przykład zamieszczamy w aneksie lub, jeżeli takiego nie zdobędziemy,
przybory do wykreślania (cyrkiel, linijka, ekierka i ołówek).

DANE WYJŚCIOWE
Przystępując do wykonania obliczeń musimy upewnić się co do wiarygodności
danych urodzenia, a także czy są one pełne. Podstawowe dane urodzenia to:
Data urodzenia, z którą zwykle nie ma kłopotów. Przy horoskopach dla
osób starszych może czasem zaistnieć wątpliwość co do rodzaju zapisu kalendarzowego
daty, która mogła być podana w kalendarzu gregoriańskim (używanym przez
nas obecnie) lub juliańskim (tzw. Starym Stylu), który obowiązywał we wszelkich
dokumentach oficjalnych na terenie zaboru rosyjskiego i całej Rosji do
1918 roku.
Godzina urodzenia powinna być podana z dokładnością co najmniej do
15 minut, ale oczywiście jeżeli ktoś wie tylko, że urodził się np.
?około czwartej?, to musimy obliczać horoskop na taką godzinę. Ważne jest
jednak by o tym pamiętać przy interpretacji i ewentualnie uwzględnić wynikający
stąd błąd. Lepiej jest podać niedokładną godzinę niż wziąć ją  ?z
kapelusza? i utrzymywać, że jest właściwa. Zresztą nawet przy dokładnej
i wiarygodnej godzinie urodzenia wskazana jest ostrożność, ponieważ nigdy
nie mamy pewności kto ją zapisywał, kiedy i według jakiego zegara. Przy
ustalaniu godziny urodzenia  powinniśmy nie tylko przeprowadzić wywiad
w rodzinie, jako że pamięć bardzo często jest zawodna, ale także postarać
się sprawdzić w dokumentach urodzenia Urzędu Stanu Cywilnego lub kościelnych
księgach metrykalnych chrztu.
Miejsce urodzenia w sensie długości i szerokości geograficznej jest
stosunkowo proste do ustalenia. W przypadku mniejszych miejscowości, które
nie są wymienione w załączonym w aneksie spisie, przyjmujemy współrzędne
najbliższej większej miejscowości, jeżeli odległość nie jest zbyt duża
(do kilku minut kątowych). Problem może stanowić także duże miasto, którego
współrzędne podawane są zwykle dla jego centrum. Dla przykładu Poznań rozciąga
się między 16° 48 a 17° 04 długości geograficznej wschodniej i 52° 18
a 52° 29 szerokości geograficznej północnej. W przypadkach wymagających
dużej dokładności musimy ustalić dokładne współrzędne np. szpitala czy
domu, w którym dana osoba się urodziła.
OBLICZENIA ? UWAGI OGÓLNE
Dokładność a poprawność. Horoskop powinien być obliczony możliwie dokładnie.
Choć nie jest to niezbędne do ogólnej interpretacji urodzeniowej, będzie
jednak bardzo potrzebne przy późniejszym stosowaniu różnych technik prognostycznych,
takich jak progresje czy solariusze. Musimy jednak stale pamiętać, że możemy
uzyskać tylko taką dokładność, jaką ma najmniej dokładny z czynników. Tak
więc jeżeli mamy czas urodzenia z dokładnością do 1 minuty, co jest największą
dokładnością możliwą w praktyce, uwzględnianie sekund czasu gwiazdowego
nie da nam większej dokładności, mimo takich pozorów. Podobnie obliczanie
pozycji wierzchołków domów z dokładnością do minut kątowych nie jest poprawne
w większości przypadków, ponieważ 1° (czyli 60 minut kątowych) przesuwa
się na wierzchołku domu średnio w ciągu czterech minut czasowych. Musielibyśmy
zatem mieć godzinę urodzenia z dokładnością do kilku sekund, co jest w
zasadzie niemożliwe. W praktyce oblicza się najczęściej wierzchołki domów
z dokładnością do jednego stopnia, a pozycje planet z dokładnością do jednej
minuty kątowej (za wyjątkiem Słońca, którego pozycję liczymy z dokładnością
do sekund kątowych, co będzie przydatne później w technikach predykcyjnych,
pod warunkiem oczywiście, że znamy dość dokładnie czas urodzenia i posiadamy
odpowiednie efemerydy).
Z drugiej strony, jednakże, uwzględnianie sekund czasowych i kątowych
może być przydatne w późniejszej dokładnej rektyfikacji czasu urodzenia
(czyli ustaleniu go metodami astrologicznymi). Przyjmujemy wtedy roboczo,
że podany czas urodzenia jest całkowicie dokładny, i musimy wszystkie pozostałe
czynniki brać z dużą dokładnością, aby tylko czas urodzenia stanowił zmienną
niewiadomą.